ใส่ยาพิษ 🧪สร้างภูมิคุ้มกัน 🧬
จริงๆแล้วการออกกำลังกายที่มันทำให้เราแข็งแรง หรือแก่ตัวไปแล้วยังมีร่างกายที่ดีกว่าคนวัยเดียวกันที่ไม่เคยออกกำลังกายเนี่ย มันอาจจะเป็นเพราะเรา #ซ้อมแก่ มาเยอะก็ได้
แนวคิดนี้น่าสนใจมาก ว่าทุกครั้งที่เราออกกำลังกายนั้น มันจะมีสิ่งที่เรียกว่า acute effect of exercise หรือผลฉับพลันที่เกิดขึ้นทันที ตอนที่เราออกกำลังกาย และผลฉับพลับพวกนี้ มักจะ #ไม่ค่อยดี และเป็นอะไรที่ #เหมือนกัน กับตอนเราเจอเมื่อแก่ตัวไป
เช่น เมื่อตอนเราออกกำลังกายเสร็จนั้นงานวิจัยพบว่า การคิดวิเคราะห์หรือ cognitive processของสมองจะลดลงอยู่พักนึง นั้นเหมือนภาวะที่คนเเก่เจอเลยคือ นึกคิดอะไรช้าไปหมด
หรือ ในส่วนของความดันเลือกนั้น ตอนออกกำลังกายนั้นก็จะทำให้ความดันเลือดขึ้นสูงมากยิ่งเป็นการฝึกด้วยแรงต้าน ซึ่งนั้นก็เหมือนภาวะความดันสูงที่คนแก่เจอเช่นกัน
และนอกจากความดันสูงที่วัดเจอบ่อยๆ การตรวจลงไปลึกๆอีกเช่น ความแข็งตัวของหลอดเลือด คนสูงวัยไปก็เจอภาวะนี้มากๆ หลอดเลือดแข็งตัว ขยายตัวได้ไม่ค่อยดี ซึ่งการออกกำลังกายนั้น ก็ทำให้หลอดเลือดแข็งตัวมากขึ้นฉับพลันเช่นเดียวกัน
การทำงานของระบบประสาทตื่นตัว(SNS) และการทำงานของระบบประสาทผ่อนคลาย(PNS) ก็เหมือนกันอีก ตอนออกกำลังกายเยอะๆ SNSจะกระตุ้นหนักมาก ทำงานเยอะมาก และ PNS โดนกดไว้ คนสูงไปแก่ไปก็เจอภาวะนี้เช่นกัน ระบบประสาทตื่นตัวทำงานมากขึ้น
เรื่องของการอักเสบและสารอนุมูลอิสระ ตอนออกกำลังกายนั้นสร้างความอักเสบให้ร่างกายและมีการหลั่งสารอักเสบเยอะมาก เช่นเดียวกัน mitochondriaที่ทำงานหนักๆมากๆก้หลั่งสารอยุมูลอิสระออกมามากขึ้นตอนต้องปั่นพลังงานเยอะๆ คนสูงวัยนั้นเจอภาวะ inflammaging กันแทบจะเป็นเรื่องปกติ มีการอักเสบภายในเรื้อรังตลอดเวลา และไมโตที่ห่วยลง ก็สร้าง ROS/RNS เยอะไปหมด
ระบบเผาพลาญ กระดูกและ กล้ามเนื้อ คนสูงวัยนั้นตับจะมีการเร่งสร้าง glucoseมากขึ้น ซึ่งเรื่องแบบนี้ปกติมากในตอนออกกำลังกาย และ mitochondriaห่วยลงที่พูดไปก่อนหน้านี้ การออกกำลังกายหนักๆก้กระตุ้นให้เกิด mitochondria fission และ fusion เพื่อจัดการกับตัวที่ห่วยลงเหมือนกัน กล้ามเนื้อน้อยลงในคนสูงวัยนั้นเป็นเรื่องปกติ ตอนเวทเทรนนิ่งหรือตอนออกกำลังกายหนักๆ ก็จะกระตุ้น Muscle protein breakdownเช่นกัน ก่อนที่จะสร้างขึ้นมาใหม่ มวลกระดูกกระเดี้ยก็ผ่านกระบวนการ remodeling เช่นกันก่อนทุกอย่างจะกลับมา strongerขึ้นกว่าเดิม strength/power ตอนออกกำลังกายเสร็จชัดเจน ลดลงทันที พอหายก็กลับมาแข็งแรงกว่าเดิม ความแก่ที่ต้องเจอกับ dynapenia ก็แรงหายเช่นกัน
ผมbuy conceptนี้มากส่วนตัว และคิดว่า เป็นคำอธิบายเชิงnarrativeที่ถ้าเอาไปพูดให้คนทั่วไปฟัง น่าจะเข้าใจง่ายมากๆ ว่าถ้าแก่ไปจะเกิดอะไร และการออกกำลังกาย #เหมือนการซ้อมแก่ก่อนวัย ตอนเด็กๆคงได้ยินเรื่องของกินยาพิษ สร้างภูมิคุ้มกัน การออกกำลังกายคงเหมือน ภูมิคุ้มกันความแก่ละมั่งแบบนั้น ยาพิษดีๆนี่เอง (ในโดสที่มากไปก็ไม่ดี น้อยไปก้ไม่พอ ต้องพอดีๆ)
สรุป IMHO ผมชอบแนวทางของการเปรียบเปรยแบบนี้ มีหลักฐานถึงสิ่งที่เกิดขึ้นชัดเจน และทุกครั้งที่เราออกกำลังกายแบบเหมาะสม ร่างกายเราก้จะกลับมาแข็งแรง และมีภูมิมากขึ้น พร้อมรับมือกับความแก่ที่จะตามมา
. . . What doesn’t kill you makes you stronger
กอล์ฟ, RTS, PhD, MuscleClinicz